Wat is geschikt speelgoed voor een kind van 4 en 5 jaar?

Wanneer je kind begint op de basisschool gaat er een hele nieuwe wereld voor hen open. Hier kunnen kinderen dingen maken en hun grenzen verleggen, en leren ze omgaan met andere kinderen. Door bijvoorbeeld wedstrijdjes te doen of dingen te bouwen. Al deze onderdelen komen ook tijdens het spelen aan bod. Dat is goed voor de ontwikkeling van je kind.

Motorische vaardigheden zijn belangrijk voor kinderen van 4 en 5 jaar oud omdat ze hen helpen bij het leren en ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Deze vaardigheden omvatten evenwicht, coördinatie en kracht. Spelen met speelgoed dat deze vaardigheden vereist, kan nhet speelgoed ze helpen om deze vaardigheden te verbeteren. 

Handen wassen kan je kind nu zelf. Tanden poetsen ook maar even napoetsen is nog wel belangrijk. Misschien heeft je kind op school het veterstrikdiploma al bemachtigd (indien dit op school wordt aangeboden uiteraard). Aan en uitkleden lukt nu meestal helemaal zelf. Qua aantal kleuren kan je kind vaak vierkleuren benoemen en het leert tot tien te tellen. 

Op deze leeftijd begint een kind zich vaak bewuster te worden dat hij/zij misschien meer of minder kan dan leeftijdsgenootjes. Ook zie je een verschil in manier van communiceren. Het ene kind kan zich beter verplaatsen in een ander kind en kan beter communiceren. Je ziet vaak dat de kinderen die wat beter kunnen communiceren, het spelen met andere kinderen ook langer vol kunnen houden. Ook vriendjes krijgen een steeds belangrijkere rol.

Soms kan een kind zich onbegrepen voelen en op deze leeftijd komen soms daarom ook agressie en driftbuien voor. Een kind is gevoelig voor complimenten en het stellen van nieuwe (sociale) regels is erg belangrijk. 

Maar het is altijd goed om te onthouden dat geen kind hetzelfde is en ieder kind zich ontwikkelt in zijn/haar eigen tempo.

Kinderen tussen de vier en zes jaar zitten al op de kleuterschool! Ze kunnen inmiddels alleen, maar ook met anderen spelen. Fantasiespel staat veelal op de voorgrond, dus speelgoed wat hierbij aansluit is een aanrader. Denk bijvoorbeeld aan poppen, poppenhuizen, verkleden en keukentjes. Poppen kunnen kinderen leren over het zorgen voor een ander en hoe relaties in elkaar zitten (mama, papa, oma, etc.). En actiefiguren kunnen kinderen helpen om te leren over kracht, moed en leiderschap.

Vier- en vijfjarigen spelen bijvoorbeeld vaak met speelgoed dat hen helpt te leren en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Denk dus goed na (of vraag het na aan de ouders) over wat hun kind interesseert voordat ze een aankoop doen.

Constructie wordt ook steeds leuker en beter. Spelen met LEGO, Duplo, puzzels of blokken past hier goed bij. LEGO-sets helpen kinderen bijvoorbeeld ook om dingen te leren bouwen en hun fantasie te gebruiken. 

Kinderen worden ook steeds creatiever met hun handen: knutselen, tekenen, knippen, plakken, het is allemaal leuk. Vijfjarigen kunnen vaak al de letters van hun naam schrijven.

De definitie van motoriek is het vermogen om te bewegen. Hierbij is er een onderscheid tussen de grove en fijne motoriek. Fijne motoriek gaat over de kleine bewegingen, bijvoorbeeld van de handen en vingers. Je kind oefent dat op allerlei manieren: door te knutselen, met bestek te eten, veters te strikken, te tekenen en te (leren) schrijven.

Wat betreft de fijne motoriek is deze bij kind op deze leeftijd nu dusdanig ontwikkeld dat je kind verschillende vormen tekent. Sommige kinderen kunnen al at letters schrijven (maar dat is vaker ene uitzondering) en ze doen dit met dezelfde hand. 

Qua ontwikkeling zit er vaak wel een verschil tussen 4 en 5 jarigen. De meeste kinderen van 4 jaar kunnen binnen de lijntjes kleuren. Hierbij speelt concentratie ook een rol. Kijk dus goed naar je kind. Wanneer het niet continu binnen de lijntjes kleurt, wil het niet zeggen dat ze deze vaardigheid niet kunnen, maar wellicht kunnen ze het nog niet zo lang volhouden. Door regelmatig kleurplaten in te kleuren, gaat dit steeds makkelijker. Ook kunnen kinderen van 4 jaar kralen rijgen, een papier in een driehoek vouwen en schenken zonder te morsen. 

Kinderen van 5 jaar kunnen een papier in een driehoek vouwen, maar ook door de helft en in kwarten. Hierbij speelt het ook mee dat kinderen van deze leeftijd beter snappen wat een driehoek, kwart en helft is. Ook kunnen ze op deze leeftijd een cirkel, driehoek of rechthoek tekenen. Het uitknippen van deze vormen gaat ook steeds beter. Het hoeft zeker nog niet helemaal netjes over de lijntjes, maar het komt wel goed in de buurt! 

Qua creativiteit vinden zowel kinderen van 4 jaar als van 5 jaar oud het leuk om te kleien. Ook dit stimuleert de fijne motoriek en het creatieve vermogen van het kind. 

Verder vinden kinderen het leuk om samen een spelletje te doen of puzzel te maken. Ook is ‘Hamertje Tik’ vaak leuk, en zelfs nostalgisch!

Rond deze leeftijd gaan kleuters veel meer nadenken over wat wat ze willen gaan tekenen. Krabbels en rondjes worden nu herkenbare figuren. Meestal tekent een kind eerst een mens met een groot hoofd; het hoofd krijgt ogen en direct daaronder komen twee strepen: de benen. Wat later tekent je kind ook armen, vaak aan een buik, maar soms opzij van het hoofd. Je kind gaat nu ook een mond en een neus tekenen. Later volgen de haren en oren. In de loop van de basisschool tekent je kind steeds kleinere details, zoals wenkbrauwen, een schoorsteen of een deurbel.

De meeste kleuters vinden het vaak erg leuk om te knippen. Om vervolgens met lijm en stickers hele creaties te maken. Gedurende de kleutertijd gaat je kind steeds gerichter knippen. Dat wil zeggen, langs een lijn knippen of bewust vormen uitknippen, zoals een rondje of vierkant. 

Kralen zijn niet alleen leuk, maar het is ook goed voor de motoriek van het kind en het bevordert het de oog-handcoördinatie. Naast dat kinderen veel speelplezier kunnen beleven met dit speelgoed, is het tegelijkertijd ook nog eens erg educatief.

Je hebt verschillende soorten kralen en deze kunnen een lange leeftijdsfase mee. Naarmate je kind ouder wordt, worden kleinere kralen interessanter om bijvoorbeeld echte armbandjes mee te maken. 

Strijkkralen zijn plastic kraaltjes die aan elkaar vastsmelten bij verhitting. Ze zijn verkrijgbaar in diverse kleuren en formaten. Ze worden gelegd op een onderplaat (zowel basisfiguren als vormen als dieren en gebouwen). De meesten kinderen beginnen vaak gewoon met het vullen van een onderplaat. Uiteindelijk moeten de strijkkralen aan elkaar vast komen te zitten. Hiervoor wordt speciaal strijkkralenpapier verkocht, alleen vaak kom je ook al goed uit met een simpel stukje bakpapier. Je legt het papier op het werkstuk en daarna ga je er met de strijkbout licht overheen. 

Ook op school wordt er wel gewerkt met strijkkralen of een legplank met dikkere kralen, waarbij het kind een figuur namaakt. 

Over het algemeen is de grove motoriek rond de leeftijd van 4 en 5 jaar goed ontwikkeld. Kinderen oefenen veel met hinkelen, een bal overgooien, steppen, fietsen, springen en draaien. Op dit vlak is er veel speelgoed te krijgen waarmee je deze vaardigheden stimuleert en uitdaagt. 

Daarnaast is buitenspelen voor een kind op deze leeftijd ook erg belangrijk. Op deze manier kan je kind zijn energie kwijt en ook zijn grove motoriek ontwikkelen. Voorbeelden wat ze graag buiten doen zijn touwtje springen, hinkelen, fietsen, steppen, rennen, springen, klimmen en klauteren en natuurlijk tikkertje spelen.

In de leeftijd van 4 en 5 jaar zit soms nog best wel een groot verschil van wat een kind (al) kan of nog niet kan. Het is altijd goed om in je achterhoofd te houden dat elk kind op zijn of haar eigen tempo ontwikkelt.

Kinderen van 4 jaar kunnen bijvoorbeeld huppelen. Dit is vaak nog niet het ‘echte’ huppelen, maar een soort galop waarbij ze huppelen met één been. Ook kunnen kinderen van 4 jaar naar voren springen met twee voeten tegelijk; hierbij kunnen de voeten naast elkaar komen wanneer ze weer landen als ze vooruit gesprongen zijn. Hinkelen is hier een leuk voorbeeld van. Teken een keer een ouderwets hinkelblok buiten op straat!

Kinderen van 5 jaar kunnen vaak al wat langer op één been staan (ongeveer tien seconden, met soms ook wel wat wiebelen erbij). Het huppelen gaat steeds meer op het ‘echte’ huppelen lijken en ze kunnen ook langer achter elkaar een stukje hinkelen. Ook gaat het gooien en vangen steeds beter. Goed is om te beginnen met een wat grotere bal. Ook is het leuk om te starten met het gooien en vangen met een stuit er tussendoor. 

KAPLA is een fantastische mooie manier om mee te bouwen. Het is duurzaam, blijft lange tijd mooi en is kwalitatief echt goed (bouw)speelgoed. Het is in 1985 opgericht door de Nederlander Tom van der Bruggen. De plankjes zijn gemaakt van duurzaam grenenhout en alle plankjes hebben exact dezelfde afmeting, namelijk 11,8 x 2,4 x 8 cm. Zonder enig punt van bevestiging worden de plankjes los en in perfect evenwicht gestapeld.

Om inspiratie op te doen zijn er verschillende boekjes uitgebracht. Maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om je eigen creaties te maken. Dit speelgoed is ook erg leuk om samen met je kind te doen. Help elkaar mooie dingen te bouwen!

Een leuk weetje: KAPLA staat voor KAbouter PLAnkjes. 

Je kan niet jong genoeg beginnen met de voorbereidingen. Op jongere leeftijd is het een goed idee om je kind een loopfiets te geven zodra het kan lopen. Gewoon als speelgoed. De loopfiets heeft de voorkeur boven een fiets met zijwieltjes, omdat het kind op een loopfiets beter leert om het evenwicht te bewaren. Kinderfietsjes worden vaak wel verkocht met zijwieltjes. Indien dit zo is adviseren we je om ze eraf te halen en te gaan oefenen als je kind zo ver is. 

Je hebt ook hele fijne stepjes waar een kind al op kan steppen. Deze hebben vaak twee wieltjes aan de voorkant. Ook bij het steppen leren ze het balans te bewaren. In sommige gevallen stuur je ook met de step door middel van het verplaatsen van je evenwicht. Zowel met de loopfiets als step leert een kind spelenderwijs sturen en balans te houden. 

Wat betreft fietsen kun je het beste wachten tot dat het kind en fysiek, maar ook geestelijk klaar voor is. De ene peuter/kleuter durft het sneller dan de ander. Pushen heeft geen zin en maakt het juist extra spannend. Fietsen is voor een kind best ingewikkeld, je moet van alles tegelijk: evenwicht bewaren, sturen, trappen en het liefst ook nog goed voor je kijken. 

Kinderen rond de leeftijd van 4 en 5 jaar ontwikkelen zich snel, op meerdere vlakken, Educatief en leerzaam speelgoed past daar goed bij. Educatief speelgoed kan je kind helpen om de fantasie te ontwikkelen en te ondersteunen bij verschillende vaardigheden waaronder: tekenen, letters, letterklanken, spelling, woordenschat, cijfers, rekenen, muziek, wetenschap en logica.

Daarnaast is voldoende beweging heel belangrijk. Je kind heeft elke dag minimaal een uur matig intensieve beweging nodig om gezond te blijven. Tevens zorgt genoeg bewegen ervoor dat overgewicht bij kinderen voorkomen kan worden. Je kind oefent de motoriek door spelenderwijs te bewegen. Herhalen en variatie is hierin belangrijk. Wanneer je kind veel beweegspelletjes doet, krijgt het behoorlijk wat lichaamsbeweging. En natuurlijk is buiten spelen ook erg goed voor je kind.

Op de leeftijd van 4 en 5 jaar kunnen kinderen steeds beter leren om risico's in te schatten. Dit kunnen ze goed doen tijdens het spelen, als ze de ruimte krijgen om te ontdekken. Bij 'risicovol' spelen ervaren kinderen opwinding, trots en en spanning. Uiteraard is risicovol spelen wel tot op zekere hoogte en moet je je kind beschermen tegen ‘echte’ risico's. Kijk hierbij ook wat goed voelt voor jou als ouder en wat je kind aandurft. Door goed naar je kind te kijken en je kind uit te dagen wordt het zelfvertrouwen en het doorzettingsvermogen van het kind vergroot.

Op educatief vlak verschillen de ontwikkelingen van kinderen tussen 4 en 5 jaar. Een kind van 4 jaar kan in de meeste gevallen tellen tot 10 en de cijfers 1 t/m 5 herkennen. Ze kunnen vormen benoemen en de primaire kleuren (rood, blauw en geel) herkennen. Kinderen van 5 jaar kunnen tellen t/m 20 en vaak ook weer terug. Ze herkennen de cijfers 1 t/m 10 en hebben besef van de begrippen meer/minder, veel/weinig, dikker/dunner, etc. Ook leren ze tijdsaanduidingen te gebruiken, met de begrippen eerder/later, gisteren, vandaag en dag(delen). 

Tussen vier en zeven jaar kunnen kinderen leren met een muis of touchpad te werken. Een muis leren gebruiken is goed voor de motoriek en voor de coördinatie tussen ogen en handen. 

Kinder- en jeugdartsen adviseren dat kinderen vanaf vier jaar maximaal twee uur per dag buiten schooltijd met een beeldscherm bezig zijn, dus met computer, tablet, tv en telefoon. Hou er dus rekening mee dat je kind niet te lang achter een beeldscherm zit en gebruik het bezig zijn op een computer of tablet dan ook voor de ontwikkeling van het kind. Zowel op de computer als tablet zijn veel verschillende spelletjes en andere activiteiten te vinden. Denk bijvoorbeeld aan inzicht spelletjes of online kleuren. Dit bevordert de fijne motoriek. Ook leert je kind sneller reageren (reactievermogen) door te spelen op een computer of tablet.

Het ontwikkelen van de fantasie is op deze leeftijd erg belangrijk. Hierdoor vergroot je kind zijn/haar belevingswereld en wordt het zelfvertrouwen en de creativiteit gestimuleerd. 

De meeste kinderen vinden het leuk om fantasiespelletjes te spelen. Denk hierbij ook aan rollenspellen en het ‘doen alsof’. Vaak vraagt een kind ook aan degene met wie ze spelen: “Hoe heet jij voor nep?” 

Het fantasiespelen kunnen kinderen alleen doen of met anderen. Het ene kind kan ook beter en langer alleen spelen, dan het andere kind. Vaak worden hier poppen, knuffels of auto's bij gebruikt. Maar ook accessoires als keukentjes (restaurantje spelen) en blokken (het bouwen van en een winkelkraam) zijn leuk om te kunnen gebruiken. Ook als je je kind materialen geeft (wc rollen, wol, kussens, etc.) kan dit gebruikt worden in een rollenspel en wordt de fantasie gebruikt. Misschien is het wc rolletje wel de nieuwe auto van de LEGO poppetjes, of bouwen ze met kussens een hut waar ze dan in gaan wonen. 

Het is belangrijk dat je als ouder het kind vrij laat spelen. Met het corrigeren op dingen die in werkelijkheid niet bestaan, beperk je het kind in de vrijheid om zich te ontwikkelen; het kind kan er juist onzeker van worden. 

Soms spelen kinderen een situatie na, van wat er eerder op de dag of in een verder verleden gebeurt is. Of spelen ze juist dingen die `e in het echt niet durven of juist helemaal niet zouden doen. Hierdoor heeft het kind de eigen regie over de situatie.

Kinderen die in zichzelf praten, oefenen op een onbewuste manier de taal en sociale vaardigheden. Luister eens, zonder dat het kind je door heeft, mee of speel eens mee en probeer je dan te verplaatsen in de belevingswereld van het kind. 

Veelgestelde vragen